Infezzjonijiet Trażmessi Sesswalment (STI’s) – X’ Inhuma u Kif Jippreżentaw Lilhom Infushom?

Infezzjonijiet trażmessi sesswalment (STIs)  huma infezzjonijiet li ġeneralment jinxterdu bis-sess: kull tip ta’ sess bħal sess vaġinali, orali u anali. Dawn l-organiżmi (batterji, vajrusis jew parassiti) li jikkawżaw infezzjonijiet trasmessi sesswalment jistgħu jinxterdu minn persuna għal oħra mid-demm, fluwidu tas-semen jew vaġinali u fluwidi oħra tal-ġisem.

Infezzjonijiet trażmessi sesswalment mhux dejjem jikkawżaw is-sintomi. B’hekk jistgħu ma jiġux innutati sakemm isseħħ xi kumplikazzjoni jew xi sieħeb jingħata dijanjożi.

Jekk dawn l-STIs jikkawżaw xi sintomi fl-irġiel, dawn jinkludu:

• Ħruq meta jgħaddu l-urina
• Tnixxija mill-pene
• Selħiet jew ħotob fuq il-parti ġenitali jew fiż-żona rektali
• Ħakk fil-parti ġenitali
• Raxx fiż-żaqq, l-idejn u s-saqajn
• Ħruġ ta’ demm u tnixxijja mill-passaġġ ta’ wara

Jekk l-STIs jikkawżaw is-sintomi fin-nisa, dawn jinkludu:

• Bidla fil-kulur jew riħa jew konsistenza tat-tnixxija vaġinali
• Uġigħ addominali fin-naħa t’isfel
• Uġigħ waqt is-sess
• Dmija bejn il-‘periods’
• Dmija wara s-sess
• Selħiet jew ħotob fuq il-ġenitali
• Raxx fiż-żaqq, l-idejn u s-saqajn

Kull min huwa attiv sesswalment għandu r-riskju għall-espożizzjoni ta’ infezzjonijiet trażmessi sesswalment.

Fatturi li jistgħu iżidu dan ir-riskju jinkludu:

1. Sess mingħajr protezzjoni bħal f’ każ ta’ sess mingħajr kondoms (inkluż użu inkonsistenti u mhux sew tal-kondoms)
2. Kuntatt sesswali ma’ ħafna persuni differenti. Aktar ma jiżdied l-ammont ta’ nies li jkollok kuntatt sesswali magħhom, aktar jiżdied ir-riskju.
3. Sess taħt l-influwenza tad-drogi u l-alkoħol, inkluż ‘chemsex’.
4. Passat li jinkludi STIs. Li jkun hemm STI qabel jagħmilha aktar faċli għal STI oħra.

Għalkemm ħafna mill-infezzjonijiet trażmessi sesswalment jistgħu jiġu kkurati, jekk ma jkunux trattati fil-ħin jistgħu jkollhom konsegwenzi serji aktar mill-impatt immedjat tal-infezzjoni weħidha. STIs bħall Chlamydia u Gonorrhoea b’ mod komuni jikkawżaw infjammazjoni tat-testikoli(epididymo-orchitis) fl-irġiel u mard inflammatorju tal-pelvi u l-infertilita fin-nisa. Ħafna STIs, partikolarment l-HIV u Syphilis jistaw jiġu trażmessi mill-omm għat-tifel jew tifla waqt it-tqala u t-twelid tat-tarbija. Is-sintomi m’humiex pjaċevoli u jistgħu jikkawżaw uġigħ qawwi, u għandhom kumplikazzjonijiet sistematiċi. HIV, Hepatitis B u Ċ jista’ jkollhom kors agressiv u jistgħu jikkawżaw morbidità tul il-ħajja u mewt. Xi tipi ta’ ‘human papilloma virus’ (HPV) huma kawżi ta’ kanċer ċervikali, tal-pene, anali u orofarinġali.

L-infezzjonijiet trażmessi sesswalment huma ta’ tħassib individwali, soċjali kif ukoll tas-saħħa pubblika. L-ispejjeż soċjali, tas-saħħa u ekonomiċi tagħhom huma sostanzjali u jaffettwaw il-ħajja u l-benesseri tal-individwi, relazzjonijiet, kommunitajiet u soċjetajiet b’impatti sproporzjonat fiż-żgħar, imċaħħda soċjoekonomikament, jew dawk b’livelli għoljin ta’ mġiba tar-riskju u s-sħab tagħhom. Li tifhem in-natura u d-detrimenti ta’ dan il-piż huwa l-ewwel pass biex tartikula l-importanza tagħha pubblikament u għal dawk li jagħmlu r-regoli, u tiġġustifika riżorsi tas-saħħa għall-ġestjoni tagħhom.

L-STIs huma l-aktar mard infettiv magħruf f’ħafna partijiet tad-dinja. Hemm 450 miljuni ta’ każijiet ġodda ta’ STIs li jistgħu jiġu kkurati fl-adulti kull sena. Li tingħata dijanjożi ta’ STI jista’ jkollu effett fiżiku, emozzjonali u psikoloġiku tremend fuq l-individwu. Chlamydia u Gonorrhoea huma l-aktar serji u l-aktar prevedibbli, li jġorru theddid għall-fertilità tan-nisa madwar id-dinja. ‘The World Bank’ stmat li STIs (mingħajr l-HIV) huma t-tieni l-aktar kawżi komuni li ħajja b’saħħitha tintilef f’ mewt relatat mal-maternita’ f’nisa bejn il-15 u l-44 sena.

L-ittestjar għal mard trażmess sesswalment f’’GU Clinic’ huwa rakkomandat qabel kull bidu ta’ relazzjoni sesswali oħra, jew jekk se jkun hemm bidla fis-sieħba jew sieħeb sesswali, jew jekk persuna tinnota xi sintomi li ssemmew aktar il-fuq.

F’Malta rajna żieda fin-numru ta’ infezzjonijiet trażmessi sesswalment matul is-snin u hemm ħafna fatturi differenti li qed iwasslu għal din iż-żieda. Fost dawn insibu ż-żieda ta’ għarfien u żieda fl-ittestjar, iżda wkoll ir-riżultat ta’ bidliet fil-prattiċi sesswali. Il-mod ta’ kif is-soċjeta’ moderna qed tifforma s-sieħba huwa mill-użu tal-medja soċjali, u dan qed jaffettwa id-dinamika tat-trażmissjonijiet sesswali li qed naraw. It-teknoloġija qed twassal għal kumplikazzjonijiet relatati għaliex ħafna mis-sieħba qed ikunu anonimi u b’hekk qed issir diffiċli biex isir kuntatt f’ħafna każi. In-nies mhux qed ikunu jafu s-sieħeb jew sieħba sesswali daqs kemm kienu jkunu jafu qabel; issa jistgħu ikunu jafu dawn l-individwi minn xi ritratt ta’ profil u deskrizzjoni qasira. Ċerti nies iħassru l-profili tagħhom qabel ma’ jkunu jistgħu jiġu kkuntatjati u nfurmati li ġew esposti għal-STI.

‘Counselling’ u ‘Behavioural Interventions’ huma kruċjali għall-prevenzjoni tal-mard trażmess sesswalment.  Dawn jinkludu pariri dwar sess aktar sigur, konsultazzjonijiet dwar it-tnaqqis tar-riskju u promozzjoni tal-użu tal-kondom.

Barra minn hekk, ‘counselling’ jista’ jtejjeb l-abbilta’ tan-nies biex jagħrfu s-sintomi tal-STIs u jżidu l-probabbiltà li jfittxu kura jew jinkoraġġixxu sieħeb sesswali biex jagħmel dan.

Informazzjoni dwar ‘GU Clinics’ f’Malta – MDH u Privat

GU Clinic f’Mater Dei Hospital – 25457494/21227981

GU Clinic f’St James Hospital -23291000

GU Clinic f’St Thomas Hospital – 21482482

GU clinic f’Da Vinci Hospital – 21491200

GU clinic f’Persona – 21340366

St Julian’s Pharmacy, St Julian’s – 21369426

Sex Clinic minn Willingness – 79291817

Referenzi

1. World Health Organisation. Sexually transmitted infections (STIs) Fact sheet No 110. 3^rd August 2016. Available from: http://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/sexually-transmitted-infections- (stis); Accessed 11/08/2020.
2. Rogstad K. ABC of Sexually Transmitted infections 6^th Edition.  West Sussex, UK Wiley and Blackwell Publishing Ltd; 2011.