Il-‘Polycystic Ovarian Syndrome’ jew kif nafuha aktar il-PCOS, hija problema komuni fin-nisa kkawżata minn żbilanċ fl-ormoni reproduttivi. Huwa stmat li bejn 5% u 10% tan-nisa b’ eta’ ta’ bejn il-15 u l-44 sena għandhom il-PCOS. Il-maġġoranza ta’ dawn in-nisa jsiru jafu li għandhom din il-kundizzjoni meta jkollhom bejn l-20 u l-40 sena, hekk kif isibu problema biex jinqabdu tqal u jkellmu tabib. Madankollu, din il-kundizzjoni tista tagħraf il-bidu tagħha mill-eta’ tal-puberta’ il-fuq. Il-PCOS ma tagħmilx distinzjoni bejn ir-razza u l-etniċita’. Ir-riskju għal-PCOS huwa aktar għoli f’ każ ta’ obeżita’, jew jekk ommok, oħtok jew zitek kellha l-istess kundizzjoni.
Is-sintomi tal-PCOS jinkludu ‘periods’ irregolari, diffikulta’ biex tinqabad tqila, tkabbir eċċessiv ta’ pil, żieda fil-piż, telf ta’ xagħar, ‘acne’ u skurezza tal-ġilda f’ postijiet partikolari. Għalkemm din il-kundizzjoni hija meqjusa bħala waħda primarja li tikkawża l-infertilita’, xorta waħda tista tiġi kkurata.
Meta mara jkollha l-PCOS, l-iżbilanċ fl-ormoni tagħha jtellef it-tkabbir u l-ħelsa tal-bajda mill-ovarji (l-ovulazzjoni). Jekk ma sseħħx l-ovulazzjoni ma tistax tinqabad tqila. It-tabib jista jitkellem miegħek dwar mezzi li tista tuża biex tgħin lil ġismek jovula ħalli b’ hekk tkabbar iċ-ċans li tinqabad tqila.
Sfortunatament il-PCOS hija wkoll assoċjata ma problemi oħra kroniċi li jinkludu mard tal-qalb u dijabete, speċjalment jekk ikollok livelli għolja ta’ xaħam fid-demm, pressjoni għolja jew jekk għandek piż eċċessiv. Il-PCOS hija wkoll assoċjata ma’ ‘sleep apnoea’, dipressjoni u anzjeta’, u tista wkoll tkun marbuta ma riskju ikbar li tiżviluppa ‘type 2 diabetes’ u kolesterol għoli aktar il-quddiem. Dan għaliex nisa li għandhom il-PCOS għandhom iktar insulina fid-demm minn normal. Ħafna nisa bil-PCOS għandhom reżistenza għall-insulina, speċjalment dawk b’ piż eċċessiv, li jieklu ikel mhux tajjeb għas-saħħa, li ma jagħmlux biżżejjed eżerċizzju u li għandhom id-dijabete (speċjalment ‘type 2’) fl-istorja tal-familja tagħhom. Maż-żmien din ir-reżistenza għall-insulina tista tikkawża ‘type 2 diabetes’.
B’għażla sana ta’ ikel u żieda f’ eżerċizzju fiżiku, tista tesperjenza titjib drastiku fis-sintomi tal-PCOS. Anke telf ta’ 5-10% tal-piż jagħmel differenza kbira. Huwa mportanti li tiekol ħafna frott u ħaxix, u tnaqqas kemm tista ikel xaħmi u ħelu, inklużi xarbiet ħelwin, bħal deżerti, luminati, ‘juices’ u ikel moqli.
Spiss huwa ssuġġerit li min għandu l-PCOS jibbaża d-dieta fuq ikel b’ indiċi gliċemiku baxx (low GI). Dan ikun marbut ma’ valur li jindika jekk dak l-ikel partikolari jikkawżax żieda qawwija taz-zokkor fid-demm. Ikel li għandu ‘low GI’ jerħi z-zokkor fid-demm bil-mod u gradwalment, filwaqt li l-ikel li għandu ‘high GI’ jerħi z-zokkor b’ rittmu mgħaġġel. Ikel b’ ‘low GI’ jgħin biex inaqqas il-piż għax iżid iz-zokkor fid-demm bil-mod u għalhekk iżommok mimlija għal iktar ħin, filwaqt li jgħinek ma tnaqqarx ikel xaħmi u ħelu, u jgħinek tevita dik iż-żieda t’ enerġija assoċjata ma’ ikel ħażin għas-saħħa. Ikel b’ ‘low GI’ jinkludi ħafur (oats), ‘bran’, għaġin u ross ismar, ‘brown bread’ u ‘quinoa’, fażola, ħaxix u frott u ġewż. Tajjeb ukoll li żżid l-eżerċizzju u tiekol ikel regolarment.
Il-platt tiegħek għandu jinkludi ħaxix, proteini, karboidrati u ‘healthy fats, bħal ma huma l-avokado, ħut żejtni bħal ma hu s-salamun, żejt taż-żebbuġa, ġewż u żerriegħa. Ipprova tikolx karboidrati waħedhom, iżda inkludihom bħala parti minn ikla bilanċjata u tajba għas-saħħa. Il-bilanċ permezz ta’ ikel frisk u porzjon tajjeb huwa l-iktar ħaġa mportanti għal kull min għandu l-PCOS.
Jekk għandek xi domandi dwar kif l-aħjar tqassam l-ikliet tiegħek minħabba l-PCOS, staqsi t-tabib biex jirreferik għal għand ‘dietitian’, jew ikkuntattja ‘dietitian’ inti stess.
Ariana Zarb hija ‘Dietitian’ irreġistrata, hija lestiet il-‘BSc. (Hons.) in Applied Food and Nutritional Sciences’ kif ukoll ‘Postgraduate Diploma in Dietetics’. Bħalissa hija qed issegwi ‘MSc in the Professional Practice of Dietetics’.
Għal aktar informazzjoni dwar Ariana kif ukoll lista ta’ artikli miktuba minnha fuq Wham agħfas hawn
