Aħna ta’ Wham irċevejna talba mingħand xi ħadd mill-qarrejja tagħna biex insiru nafu aktar fuq it-teknoloġiji riproduttuvi disponibbli għall-koppji lisbjani u r-regoli rigward dawn l-opportunitajiet. B’hekk aħna kkuntatjajna lill Ms. Simone Attard, Direttur Eżekuttiv tal-Awtorità għall-Protezzjoni tal-Embrijuni, biex taġġornana bl-aħħar regolamenti u informazzjoni, u biex tgħidilna x’hemm disponibbli għall-koppji jew persuni waħedhom li jixtiequ jfasslu familja.
Tista tgħidilna aktar dwar il-prattiċi kurrenti u r-regoli relatati għal dawk il-koppji li jridu jibdew familja b’dan il-mod – li jużaw teknoloġiji riproduttivi?
L-Azzjoni tal-Protezzjoni tal-Ebrijuni daħlet fil-forza fl-1 ta’ Jannar 2013 mal-Awtorità għall-Protezzjoni tal-Embrijuni biex jistabbilixxu bl-istess Att bħall-Awtorità Regolatorja. L-Att ġie emendat biex jinkludi servizzi oħra fl-1 ta’ Ottubru 2018.
Fost il-funzjonijiet tal-Awtorità (EPA) insibu dawn l-għanijiet:
- Biex taċċerta li l-livell għoli tal-etika jkun miżmum mill-professjonisti nvoluti waqt dawn il-proċeduri li jikkonsistu prokreazzjoni assistita medikament u donazzjoni tal-‘gamete’;
- Biex twettaq spezzjonijiet sabiex tassigura li l-livelli tal-aħjar prattiċi jkunu qed jiġu rispettati u implimentati, u li l-informazzjoni u d-dokumentazzjoni kollha meħtieġa skont l-Att qed jinżammu b’mod xieraq, u għal dan il-għan l-Awtorità tkun awtorizzata biex taċċessa l-kliniċi u postijiet oħra neċessarji;
- Biex iżżomm reġistru għal kull proċedura ta’ prokreazzjoni assistita medikament, donazzjoni taċ-ċelloli tal-linja ġerminali, krijopreservazzjoni taċ-ċelloli tal-linja ġerminali, krijopreservazzjoni ta’ embrijuni u donazzjoni u adozzjoni tal-embrijuni f’termini tal-Att.
X’ inhu disponibbli għall-koppji bħalissa, u fejn jistgħu jaċċessaw dawn is-servizzi?
Mill-2015, l-IVF (in-vitro fertilisation) u l-ICSI (intra-cytoplasmic sperm injection) bdew jiġu offruti bxejn minn fuq l-NHS għall koppji li jkunu eliġibbli għall-kriterja. Dawn is-servizzi qed jiġu offruti minn stabbilimenti privati taċ-ċelloli liċenzjati f’Malta.
Mill-1 t’Ottubru 2018, il-krijopreservazzjoni tal-embrijuni ġiet legali f’Malta u hija permessa taħt l-‘EPA Act’. Il-liċenzja tal-klinika tal-ART japplikaw ma l-Awtorita’ biex ikollom massimu ta ħames ‘oocytes’ fertiliżżati. Meta l-koppja tingħata l-permess, żewġ embrijuni jiġu trasferiti ġol-ġenitur prospettiv, u l-embrijuni li jibqa’ jiġu krijopreservati. Dawn l-embrijuni jistgħu jiġu wżati sakemm il-persuna jkollha anqas minn 48 sena. Jekk l-embrijuni ma’ jkunux utilizzati mill-ġenitur prospettiv, jiġu mogħtija għall-adozzjoni skont l-Att dwar il-Protezzjoni tal-Embrijuni.
F’April 2019 IUI (intra uterine insemination) bil-‘gametes’ tal-persuna kien introdott fil-Klinika tal-MDH ART: din qed tiġi offruta ġo 9 kliniċi oħra privati li huma rreġistrati mal-Awtorita’.
Il-Klinika ta’ MDH ART hija liċenzjata għall-‘Known Direct (lokali) Donation’ għall-‘non-partner gametes (sperma u oocytes’) fit-2019. Madankollu sal-lum ma’ saret l-ebda talba għal donazzjoni diretta, la permezz tal-IUI u lanqas ta’ l-IVF.
F’Mejju ta’ l-2020 inħarġet liċenzja għad-distribuzzjoni ta’ l- isperma mhux imsieħba minn barra biex tintuża f’donazzjoni miftuħa (rilaxx tal-identità tad-donatur fit-tfal li jilħaq l-età maġġuri jekk jitlobha biss). Dawn jistgħu jiġu wżati bl-IUI kif ukoll bl-IVF.
Bħalissa qed isiru diskussjonijiet fuq id-distribuzzjoni ta’ ‘non partner oocyte gametes’ li jiġu barra minn Malta li jsiru f’donazzjoni miftuħa.
Dawn it-teknoloġiji huma disponibbli biss għall-koppji, jew jistgħu japplikaw persuni waħedhom jew nisa għall-addozzjoni tal-embrijuni?
Skont l-Att dwar il-Protezzjoni tal-Embrijuni, il-ġenituri prospettivi huma definiti bħala kwalunkwe persuna irrispettivament mis-sess jew l-orjentazzjoni sesswali, li tkun laħqet l-età maġġuri u li tkun riċevitur jew utent tat-tekniċi ta’ prokreazzjoni assistita medikament.
B’hekk kull servizz huwa provdut lil nisa waħedhom, koppji eterosesswali, koppji liżbjani u raġel wieħed li jeħtieġu krijopreservazzjoni ta’ l-isperma.
Servizzi qed jiġu wkoll offruti lil dawk li għandhom bżonn preservazzjoni tal-fertilita’ minħabba xi trattament tal-onkoloġija jew proċeduri mediċi oħra li jistgħu jinterferixxu mal-fertilita’ tagħhom.
L-Awtorita’ tat ukoll permessi għall-krijopreservazzjoni ta’ gametes lil persuni transġeneri qabel ma tinbeda t-terapija bl-ormoni u /jew l-assenjazzjoni kirurġika tas-sessi.
Permessi mill-Awtorita’ huma wkoll mogħtija għall-krijopreservazzjoni soċjali (nisa li jixtiequ jippreservaw l-‘oocytes’ tagħhom t’eta żgħira biex jużaw il-quddiem f’ħajjithom).
L-Awtorita’ tippermetti d-distribuzzjoni ta’ embrijuni moqdija bil-krijopre minn barra l-pajjiż, għall-ġenituri prospettivi li, qabel id-dħul fis-seħħ tal-Att Emendat fl-1 ta’ Ottubru 2018, kellhom embrijuni iservu fil-krijopreservati fi stabbilimenti taċ-ċelloli barra l-pajjiż.
Is-servizzi kollha ta’ hawn fuq jistgħu jiġu applikati b’riferiment sempliċi mill-GP prospettiv tal-ġenituri.
